Tijdens mijn 3 weken durende tocht door Cuba werd het me al snel duidelijk dat het prachtige eiland me niet met zijn wijnen zou kunnen strikken. Het Cubaanse subtropische klimaat, te warm in de winter – te regenachtig in de zomer – is beter geschikt is voor suikerriet en tabak dan voor druiven. Tussen de prijzige tot zeer prijzige geïmporteerde wijnen (vnl uit Chili, Argentinië en Spanje) kon ik her en der een flesje Soroa terugvinden: een lichte, fruitige en weinig complexe wijn die verbleekt naast de complexiteit van zijn buren. Soroa is een kleine regio gelegen op ca. 90 km ten westen van de hoofdstad Havana. Belangrijk detail: de belangrijkste buslijnen stoppen enkel op 20km van Soroa in Las Terrazas (een eco-village en toeristische trekpleister) en geen enkel reisbureau kon me vertellen of en hoe ik het wijndomein kon bezoeken… Ik heb mijn gedachten dan ook maar snel verzet met een frisse mojito/daiquiri/piña colada/cuba libre/coco loco – alle cocktails zijn hier immers gebaseerd op de nationale drank: ron!

Rum

En waar beter de wereld der rum verkennen dan op ‘la Isla del ron’? Allemaal dankzij Cuba’s wereldberoemde suikerriet (voor het eerst geïmporteerd door Christoffel Columbus), het tropische Caribische klimaat, de vruchtbare bodem en de unieke know-how van de Cubaanse ‘Maestro Roneros’ (master rum-makers). Rum in Cuba… het was een bewogen verhaal. Wist u dat señor Emilio Bacardi de eerste burgemeester van Santiago de Cuba was? Nadat de familie Bacardi tijdens de Cubaanse oorlog in de jaren 60 de verkeerde kant had gekozen en Castro hen het land had uitgezet, is de productie van de drank dan ook wijselijk verhuisd naar Puerto Rico en Mexico. Hoewel de originele Bacardidistillerie intussen weer in gebruik is genomen voor productie van andere lokale rum, is het de bouwvakkers van Castro niet volledig gelukt de oorspronkelijke merknaam van de gevel te verwijderen (zie foto onder). De fabriek en het magazijn ernaast worden meticuleus bewaakt en zijn niet te bezoeken (zie foto onder). Om een fles rum te kopen daarentegen zijn de Cubanen er als de kippen bij: een officiële shop bevindt zich naast de fabriek. Laat u niet bedriegen door de welwillende locals voor de deur. Zij vergezellen u maar al te graag naar hun ‘vrienden’ die rum verkopen uit hun eigen collectie tegen een voordeligere prijs. Zogezegd verkregen als ‘extralegaal voordeel’ dankzij hun job in de fabriek, maar spijtig genoeg zeer vaak nep. En denk maar niet dat deze aimabele en goedlachse locals u gratis door de Cubaanse straten gidsen. There’s no such a thing as a free lunch. Especially in Cuba.

Sigaren

“Amigo, you wanna buy cigars?” In de grotere steden staan ze op elke straathoek klaar om je mee te loodsen naar een van Cuba’s vele sigaarfabrieken. De productie van sigaren is in 2013 met 8% gestegen, wat de Cubaanse economie zo’n 447 miljoen USD heeft opgebracht. Niet te verwonderen dus dat alle merksigaren voor export zijn bestemd. Een vriendelijke gids wist me te vertellen dat een maand per jaar de productie van merksigaren wordt stilgelegd om een maand lang sigaren voor lokale consumptie te gebruiken. De typische portretten van een kleurrijk geklede donkerhuidige Cubaanse schone met een dikke Cohiba tussen haar zwoele lippen? Forget it. Na een hele zoektocht bleken deze lokale sigaren enkel verkrijgbaar in de typische en weinig opvallende mercados: tussen de rijst, het meel en al de andere voedingswaren die de Cubanen hier met hun voedselboekje kunnen verkrijgen. Het verschil in kwaliteit tussen de merksigaren en deze lokale sigaren is overduidelijk en het verschil in prijs uiteraard navenant: voor een eenvoudige Cohiba betaal je ca. 9 CUC (~ 9 USD) en voor een lokale sigaar ca. 1 Cubaanse peso (~ 0.4 USD). Dat neemt niet weg dat de combinatie van een heerlijk geurende Cohiba met een glaasje rum je even van de realiteit doet verdwijnen. Zoals pianist en componist Franz Liszt ooit zei: “A good Cuban cigar closes the door to the vulgarities of the world”, en gelijk heeft hij. Hoewel het Cubaanse volk meestal niet de middelen heeft om een Cohiba of een MonteCristo te roken, heeft men overall geen slechte baan als sigarenroller. Een ervaren sigarenroller kan enkele honderden haast identieke sigaren per dag toveren en verdient daarbij meer dan de doorsnee Cubaan. Bovenop een hoger basisloon dan pakweg een traumatoloog krijgen ze een variabel loon uitgekeerd en een pakket sigaren als ‘extralegaal voordeel’ – waarna ze zich stante pede tussen de toeristen begeven met hun altijd even vrolijke “Amigo, you wanna buy cigars?”.